Menu

Hunaniaeth, Delwedd ac Enw Da

1.1

Cyflwyniad

Mae ‘Hunaniaeth, Delwedd ac Enw Da’ yn ymwneud â chadw ein data personol yn ddiogel ar-lein.

Ym Mlwyddyn 6 rydyn ni’n trafod manteision ac anfanteision rhannu eich lleoliad ar-lein, atal eich data ar rai gwefannau a’r metadata a gedwir yn eich ffotograffau. Rydyn ni hefyd yn trafod y tebygolrwydd bod presenoldeb ar-lein pobl yn aml yn fwy cadarnhaol na’u bywydau go iawn.

Fframwaith

1.1 - Hunaniaeth, Delwedd ac Enw Da

  • Gwybod beth y gall metadata llun ei gynnwys, e.e. dyddiad, amser a lleoliad
  • Nodi manteision a risgiau dyfeisiau symudol sy'n cyhoeddi lleoliad y defnyddiwr/dyfais, e.e. apiau â mynediad i leoliad
  • Adnabod gwefannau diogel drwy edrych am seliau bendith preifatrwydd, e.e. https, eicon clo clap
  • Pennu manteision a risgiau rhoi gwybodaeth bersonol a rhoi mynediad i wahanol feddalwedd i ddyfeisiau.
  • Deall sut a pham y mae pobl yn defnyddio eu gwybodaeth a'u presenoldeb ar-lein i greu delwedd rithwir o'u hunain fel defnyddiwr.

Vocabulary

data     gwybodaeth     rhannu     lleoliad     metadata     diogel      ar-lein     presenoldeb

Mae’r llinyn Dinasyddiaeth ychydig yn wahanol i’r tri arall gan ei fod yn canolbwyntio cymaint ar wybodaeth ag y mae ar sgiliau. Mae yna hefyd gynlluniau Diogelwch Ar-lein blwyddyn ar flwyddyn a grewyd gan Grid ar gyfer Dysgu’r De Orllewin (SWGfL) ar ran Llywodraeth Cymru sydd yn cynnwys llawer o’r llinyn Dinasyddiaeth.

20161118_141908

Adnodd Diogelwch Ar-Lein SWGfL

Rydyn ni felly yn cyfyngu ein hunain yn y llinyn Dinasyddiaeth i rai awgrymiadau cyflym, gan ganolbwyntio ar yr ychydig agweddau hynny o Ddinasyddiaeth sydd heb eu gynnwys yng nghynlluniau SWGfL.

Gweithgareddau

 Lleoliad a Metadata

Lluniwch dudalen cyfryngau cymdeithasol ffug (naill ai tudalen enghreifftiol ar PowerPoint neu dudalen fel Fakebook (classtools.net)). Gwnewch yn siŵr bod y post diweddaraf yn ymwneud ag ymweld â lleoliad cyhoeddus e.e. y traeth.

Trafodwch rhai manteision a phethau negyddol ynghylch cyhoeddi eich lleoliadau gyda’ch disgyblion:

  • Gall eich ffrindiau eich darganfod, mae pobl yn gwybod eich bod wedi mynd i rhywle difyr neu ddiddorol
  • Gall pobl nad ydych chi eisiau iddyn nhw weld, wybod lle rydych chi; allwch chi ddim ffugio eich bod wedi bod yn rhywle arall

Dangoswch faint o wybodaeth sydd mewn ffotograff (amser, dyddiad, lleoliad, camera). Defnyddiwch wefan syllwr metatag (gwglwch "view photo metatag") i ddangos i’r disgyblion faint o fanylion sydd mewn un ffotograff.

Mae ‘Y Llun Perffaith' (Gwers 5, Blwyddyn 5 o’r cynlluniau dysgu Diogelwch Ar-lein SWGfL) yn delio gyda photoshop a’i effaith ar ddelwedd corff negyddol.

Gwybodaeth Bersonol, Mynediad i Ddyfeisiadau a Safleoedd Diogel

Dangoswch enghraifft iddyn nhw o ap yn gofyn caniatâd i gael mynediad i gamera, ffotograffau neu feicroffon ar yr iPhone. Esboniwch, er ein bod fel arfer yn derbyn ceisiadau o’r fath yn yr ysgol (gan mai athro/athrawes sydd wedi dewis yr aps ysgol), gartref fe ddylen ni fod yn fwy gofalus a meddwl pam y dylai ap fod eisiau mynediad o’r fath.

Yn yr un modd, dangoswch wefan iddyn nhw sydd yn gofyn am wybodaeth bersonol cyn caniatáu mynediad (sef unrhyw wefan y mae angen i chi gofrestru ar ei chyfer). Pam bod y wefan eisiau gwybodaeth o’r fath? Efallai er mwyn personoleiddio ei chynnwys i chi, ond gallai hefyd fod eisiau gwerthu eich gwybodaeth i gwmnïau marchnata.

Presenoldeb Ar-lein

Trafodwch yn rheolaidd y ffaith bod pobl yn ceisio gwneud eu hunain i edrych yn dda ar-lein, dim ond yn postio pethau cadarnhaol amdanyn nhw’u hunain a byth unrhyw beth drwg. Atgoffwch nhw y dylen nhw gofio hyn os ydyn nhw fyth yn meddwl bod bywydau pobl eraill yn ‘ffantastig’. Mae gan bawb adegau trist ac mae gan bawb adegau hapus.