Menu

Dinasyddiaeth

1.1, 1.2, 1.3 & 1.4

Cyflwyniad

Mae 'Dinasyddiaeth' yn ymwneud â defnydd diogel a chyfrifol o dechnoleg.

Mae’r llinyn ‘Dinasyddiaeth’ ychydig yn wahanol i’r tri arall oherwydd mae’n canolbwyntio cymaint ar wybodaeth ag y mae ar sgiliau. Yn y Derbyn, mae llawer llai o gynnwys yn y llinyn yma nag sydd yn y grwpiau blynyddoedd hŷn ac felly rydyn ni wedi cynnwys y pedair elfen ‘Dinasyddiaeth’ ar un dudalen.

Fframwaith

1.1 - Hunaniaeth, Delwedd ac Enw Da

  • Sylweddoli bod canlyniadau i weithredoedd a phennu rheolau syml i gadw'n ddiogel (ar-lein ac oddi-ar-lein), e.e. dylai rheolau'r ystafell ddosbarth gynnwys rheolau am faterion digidol a materion nad ydynt yn ddigidol
  • Sylweddoli y gellir rhannu data ar-lein, e.e. gyda chymorth oedolyn, dod o hyd i ddelweddau o'u hunain ac eraill, er enghraifft ar wefan yr ysgol/ar dudalen cyfryngau cymdeithasol yr ysgol, ac ati.

1.2 - Iechyd a Lles

  • Gwneud arsylwadau syml am eu defnydd o ddyfeisiau a chyfryngau digidol, e.e. pennu ystod o gyfryngau a dyfeisiau digidol o brofiadau cyfarwydd. 

1.3 -Hawliau Digidol, Trwyddedu a Pherchnogaeth

  • Ychwanegu eu henw gwaith at waith digidol, e.e. teipio eu henw cyntaf ar fysellfwrdd
  • Dod o hyd i enw awdur gwaith digidol.

1.4 - Ymddygiad Ar-lein a Seibrfwlio

  • Bod yn ymwybodol y gall pobl gysylltu ag eraill ar-lein, e.e. pennu ffurfiau o gyfathrebu (gan gynnwys digidol)
  • Defnyddio geiriau a theimladau priodol, e.e. trafod geiriau a theimladau a allai ypsetio pobl – dolen i addysg bersonol a chymdeithasol (ABCh) a gwaith lles oddi-ar-lein.

Geirfa

rheolau     digidol     cyfrifiadur     iPad     camera     bwrdd gwyn     bysellfwrdd   enw    teipio    ffôn     e-bost     neges    dull

Gweithgareddau

1.1 – Hunaniaeth, Delwedd ac Enw Da

Ar ddechrau’r flwyddyn, lluniwch reolau dosbarth gyda’ch gilydd. Gofynnwch iddyn nhw pa reolau y dylai pawb gadw atyn nhw yn yr ysgol. Gwnewch yn siŵr eich bod yn cynnwys rheolau digidol ymysg eich rheolau ymddygiad arferol. Dyma rai rheolau yr hoffech eu cyflwyno efallai:

  • Dal iPads mewn dwy law a pheidio â rhedeg wrth wneud hynny.
  • Rhannu dim cipio.
  • Defnyddio’r ap y gofynnwyd i chi ei ddefnyddio yn unig.
  • Gofyn i athro/athrawes cyn defnyddio cyfrifiadur.

Os ydych yn rhannu delweddau o’ch dosbarth ar wefan yr ysgol neu ar Twitter, dangoswch y tudalennau we yma i’r disgyblion er mwyn  iddyn nhw ddeall bod modd rhannu ffotograff a data ar-lein. Os ydych yn defnyddio gwasanaeth sydd yn anfon diweddariadau a delweddau i rieni (e.e. Class Dojo, Schoop) yna dangoswch rai o’r negeseuon yma i’r disgyblion er mwyn iddyn nhw allu gweld bod eu rhieni yn gwybod beth sy’n digwydd yn y dosbarth.

1.2 – Iechyd a Llesiant

Gwnewch yn siŵr eich bod yn defnyddio’r termau cywir am ddyfeisiadau digidol (e.e. gliniadur, cyfrifiadur, Chromebook, iPad, camera, bwrdd gwyn, bysellfwrdd, monitor) ac anogwch y disgyblion i’w defnyddio.

Gofynnwch iddyn nhw pa fath o bethau maen nhw a’u teulu yn ei wneud ar wahanol ddyfeisiadau gartref (e.e. "Rwy’n chwarae gemau ar fy iPad", "Mae mam yn gweithio ar ei gliniadur", "Rydyn ni’r defnyddio’r meicrodon i goginio.")

1.3 – Hawliau, Trwyddedu a Pherchnogaeth Digidol

Fel ‘Iechyd a Llesiant’, does dim angen unrhyw weithgareddau penodol ar gyfer y Derbyn. Wrth i’r disgyblion ymgyfarwyddo gyda theipio llythrennau (gweler 3.2 ‘Creu’) anogwch nhw i deipio eu henw o dan eu gwaith digidol. Wrth arddangos gwaith disgyblion ar y bwrdd gwyn, gwnewch yn siŵr bod enw’r disgybl i’w weld a phwyntiwch hynny allan i’r dosbarth.

1.4 – Ymddygiad Ar-lein a Seiberfwlio

Trafodwch y gwahanol ffurfiau o gyfathrebu yn rheolaidd

  • Dangoswch lythyrau a chardiau post iddyn nhw ac esboniwch bod y rhain yn cael eu postio ac yn cyrraedd ychydig o ddyddiau’n ddiweddarach, diolch i’r postmon.
  • Ffoniwch ddosbarth arall ar ffôn y dosbarth, ac esboniwch i’r disgyblion y gallwch ffonio o unrhyw ffôn i un arall (ffôn symudol neu ffôn llinell tir).
  • Os ydych yn defnyddio gwasanaeth sydd yn anfon diweddariadau a delweddau i rieni (e.e. Class Dojo, Schoop) yna dangoswch rhai o’r negeseuon yma i’r disgyblion er mwyn iddyn nhw ddeall bod negeseuon o’r fath yn cael eu hanfon ar-lein.
  • Anfonwch negeseuon e-bost ar ran y dosbarth at Siôn Corn, y Frenhines Victoria neu at eich Pennaeth. Holwch y disgyblion am eu hawmgrymiadau i’w cynnwys yn y negeseuon e-bost.

Trafodwch eiriau annymunol yn rheolaidd a pham na ddylen nhw gael eu defnyddio. Gofynnwch i’r disgyblion sut fydden nhw’n teimlo pe bai rhywun yn eu galw’n air annymunol, neu yn ysgrifennu gair annymunol ar ddarn o bapur. Nodwch bod geiriau annymunol yr un mor annymunol pan maen nhw’n cael eu hysgrifennu. Fe fyddwch eisoes yn delio gyda hyn mae’n debyg yn eich gwersi Addysg Bersonol a Chymdeithasol.