Cyfathrebu
2.1
Gweithgaredd 1
E-bostio’r Athro/Athrawes
Mae’r gweithgaredd yma’n cymryd yn ganiataol bod y disgyblion wedi cael rhywfaint o brofiadau cyfyngedig o anfon negeseuon e-bost yn eu blynyddoedd cynharach, ond eu bod bellach yn barod i ddod yn e-bostwyr profiadol trwy ysgrifennu yn y ffurf gywir ac atodi dogfennau.
Paratoi:
- Sicrhewch bod gan pob disgybl fynediad i e-bost ysgol diogel. Gall hyn fod trwy Hwb, G Suite for Education neu system e-bost ffug yn Purple Mash. Os nad ydy hyn wedi’i greu eto yn eich ysgol, atgoffwch eich Arweinydd Technoleg neu eich Pennaeth o’i bwysigrwydd
- Anfonwch neges e-bost at eich disgyblion yn gofyn cwestiynau am eu hwythnos/penwythnos/gwyliau.
- Ysgrifennwch e-bost drafft (i’w anfon yn nes ymlaen) yn diolch iddyn nhw am eu neges ac yn gofyn iddyn nhw anfon darn o waith a wnaethon nhw mewn gwers flaenorol (unrhyw waith wedi’i arbed).
Gweithgareddau:
- Dylai’r disgyblion fewngofnodi i’w e-bost (trwy Google, Hwb neu Purple Mash). Os ydyn nhw’n graddio i system uwch (e.e. o Purple Mash i G Suite for Education) treuliwch fwy o amser yn llywio i’r wefan a mewngofnodi’n gywir.
- Gadewch i’r disgyblion ddarganfod eich e-bost a’i ddarllen. Rhowch enghraifft o sut i ateb gan drafod beth sydd yn mynd i bob blwch a sut i osod e-bost (Annwyl..., Cynnwys y Neges, Oddi Wrth/Cofion, Enw)
- Rhowch gyfle iddyn nhw ateb. Cadwch lygad ar eich mewnflwch i weld os ydy negeseuon wedi’u gosod allan yn gywir. Os na, awgrymwch bod y disgybl yn anfon ateb arall gan ddefnyddio’r fformat cywir. Gall y rhai sydd wedi’i wneud yn gywir helpu’r disgyblion eraill.
- Anfonwch yr ail e-bost at bawb, gadewch iddyn nhw ei ddarllen.
- Dangoswch sut i atodi ffeil o’r cyfrifiadur, gweinydd neu gwmwl a rhowch gyfle iddyn nhw ateb gydag atodiad.
Cofiwch
- O ran e-bost, mae angen i chi wybod pa brofiad blaenorol sydd gan eich dosbarth. Mae’r Fframwaith Cymhwysedd Digidol yn disgwyl i ddisgybl Blwyddyn 3 fod wedi bod yn anfon negeseuon e-bost yn annibynnol ym Mlwyddyn 2 ac yn cyfrannu at negeseuon e-bost hyd yn oed yn gynharach. Wrth gwrs, efallai nad ydy hynny’n wir yn eich dosbarth chi. Os felly, efallai y byddai’n syniad i chi edrych ar weithgareddau Blwyddyn 2 i ddechrau, cyn symud ymlaen i’r gweithgaredd Blwyddyn 3 yma.
- Mae angen i chi bwysleisio agwedd e-ddiogelwch wrth ddysgu am e-bost. Mae angen iddyn nhw ddeall pa mor bwysig ydy ysgrifennu negeseuon e-bost priodol a pheidio â defnyddio geiriau annymunol.
- Oni bai eich bod eisiau cael eich boddi gan negeseuon e-bost oddi wrth y plant bob gyda’r nos, esboniwch mai tasg yn y wers ydy hon ac nad ydych yn edrych nac yn ateb negeseuon e-bost yn aml, ac felly does dim pwynt eich e-bostio ar ôl ysgol. Ymhen amser, efallai y gallwch ddysgu’r disgyblion i’ch e-bostio o dro i dro gyda chwestiynau’n berthynol i’r ysgol, ond mae hyn yn anhebygol ar yr oedran ifanc yma.
Gweithgaredd 2
E-bostio’r Tywysydd
Mae’r gweithgaredd yma yn estyniad ar y gweithgaredd cyntaf gan fod y disgyblion yn anfon negeseuon e-bost. Yr unig wahaniaeth y tro yma ydy nad ydyn nhw’n ateb neges e-bost rydych chi wedi ei hanfon, ond yn hytrach yn ysgrifennu at y tywysydd oedd gyda nhw ar drip ysgol diweddar. Mae hyn yn golygu trafod cyfeiriadau e-bost a sut i’w teipio.
Paratoi:
- Ewch ar drip!
- Ysgrifennwch neges diolch e-bost enghreifftiol i’r tywysydd.
Gweithgareddau:
- Esboniwch y dasg i’r disgyblion. Trafodwch beth fydd angen ei roi yn y neges e-bost (e.e. diolch, darnau gorau, beth rydyn ni wedi ei ddysgu etc).
- Y tro yma dydyn nhw ddim yn eich ateb chi, maen nhw’n anfon neges newydd. Fe fydd angen iddyn nhw deipio cyfeiriad e-bost.
- Rhannwch gyfeiriad e-bost i:
- Enw neu ffugenw’r person.
- @ = 'at'.
- Cwmni sydd yn anfon yr e-bost.
- '.com', '.org', '.co.uk' – yn dweud wrthyn ni pa fath o gwmni ydyn nhw neu o lle maen nhw’n dod.
- Esboniwch sut mae e-bost yn gweithio, eu bod yn gadael ein cwmni e-bost ni, yna ymlaen i gwmni e-bost y derbynnydd ac yna i ddyfais y derbynnydd.
- Gofynnwch iddyn nhw ysgrifennu neges e-bost am eu trip at y tywysydd, ond ei anfon atoch chi, yr athro/athrawes, fel eich bod yn gallu dewis y rhai gorau i’w hanfon ymlaen.
Cofiwch
- Mae’n amlwg nad ydy hi’n syniad da cael 30 o’ch disgyblion yn anfon negeseuon e-bost at dywysydd yn ddirybudd! Mewn gwirionedd ni fyddai hyn yn bosibl yn y rhan fwyaf o ysgolion gan mai dim ond i eraill yn yr ysgol y mae modd iddyn nhw anfon negeseuon e-bost ('sandboxed'). Dyna pam mae’r disgyblion yn cyfeirio eu negeseuon e-bost atoch chi, ac wedyn gallwch chi ddewis un neu ddau i’w hanfon at y tywysydd.
- Gwnewch yn siŵr eich bod yn trafod pam bod hwn yn amgylchiad da i anfon negeseuon e-bost. Mae’n neges hanner ffurfiol ac felly dydy e ddim yn achlysur addas i anfon neges destun neu alwad fideo. Hefyd, rydych chi eisiau diolch yn gyflym i’r tywysydd ac felly mae’n gyflymach na llythyr.
Gweithgaredd 3
Galwadau Fideo
Dydy galwadau fideo ddim y dull hawsaf i’w ddysgu i ddisgyblion am gyfathrebu ar-lein. Yn aml mae hidlwyr Awurdodau Lleol yn blocio mynediad i Skype a Facetime mewn ysgolion, a gall yr angen i gael rhywun ar ben arall yr alwad fod yn hunllef os ydy pob plentyn yn mynd i wneud galwad bersonol.
Yr ateb syml ydy cyfyngu Galwadau Fideo i weithgaredd dosbarth cyfan, gan ddefnyddio rhai o’r awgrymiadau isod. Fe fydd angen dadflocio Skype neu Facetime, ond dim ond ar gyfer cyfrifon athrawon. Gan fod Galwadau Fideo yn cael eu crybwyll yn benodol yn y Ffframwaith ni ddylai fod gan eich Awdurdod Lleol broblem gyda rhoi caniatâd i hyn.
Awgrymiadau ar gyfer Gweithgareddau
- Pan fyddwch ar drip ysgol, treuliwch amser ar FaceTime neu Skype gyda dosbarth arall yn yr ysgol yn dweud wrthyn nhw sut hwyl rydych chi’n ei gael. Mae hyn yn gweithio hyd yn oed yn well ar drip preswyl.
- Trefnwch ‘Skype Dirgel'. Mae hyn yn cynnwys trefnu galwad fideo rhwng eich dosbarth a dosbarth arall mewn ardal, sir neu wlad arall (o fewn parth amser tebyg). Mae’r dosbarthiadau yn gofyn cwestiynau i’w giydd ac yn ceisio dyfalu ym mha ardal neu wlad mae’r dosbarth arall yn byw. Gallwch ddarganfod ysgol i wneud Skype Dirgel gyda nhw trwy wefan Mystery Skype Microsoft.
- Treuliwch amser FaceTime gyda Siôn Corn! Os oes gennych wirfoddolwr sydd yn fodlon gwisgo fel Siôn Corn, gofynnwch iddyn nhw wneud galwad fideo gyda’r dosbarth cyfan cyn y Nadolig i ofyn cwestiynau ac i’w hatgoffa i fod yn dda.