Prosesu Geiriau
3.2 - Creu
Gweithgaredd 1
Pamffled o’r Newydd
Ym Mlwyddyn 5 roedd y disgyblion yn dysgu sgiliau cynllunio drwy ysgrifennu erthyglau papur newydd. Datblygir y sgiliau hynny ymhellach ym Mlwyddyn 6 drwy ddylunio taflen. Fe fydd rhaid i’r disgyblion feddwl yn ofalus hefyd am eu dewis o ddyluniadau (lliwiau, ffontiau, delweddau) ac esbonio pam eu bod wedi gwneud y dewisiadau hynny.
Paratoi:
- Dysgwch uned am bamffledi sy’n dwyn perswâd gan roi digon o gyfleoedd i’r disgyblion archwilio taflenni proffesiynol a thrafod eu cynnwys.
- Chwiliwch am amrediad o daflenni/pamffledi sydd yn dangos y nodweddion cynllunio: clawr, gwybodaeth gyswllt, lleoliad, amser agor, ffotograffau, mapiau, dyfyniadau, penawdau ac is-benawdau etc)
- Gofynnwch i’r disgyblion deipio’r cynnwys ar gyfer prif adrannau’r bamffled (h.y. y testun dwyn perswâd y tu mewn i bamffled) ar dudalen wag mewn gwers flaenorol fel bod modd iddyn nhw ganolbwyntio nawr ar y sgiliau cynllunio a dylunio heb i sgiliau iaith gymhlethu pethau.
Gweithgareddau:
- Dangoswch bamffled enghreifftiol yr ydych wedi’i chreu gan ddefnyddio’r un meddalwedd prosesu geiriau ag y bydd y disgyblion yn ei ddefnyddio (Google Docs, Pages neu Word 365).
- Disgrifiwch i ba atyniadau y bydd y disgyblion yn creu’r bamffled. Trafodwch y lliwiau fyddai’n gweddu orau i’r atyniad yma a’r agweddau y dylai’r disgyblion eu hamlygu.
- Dylai’r disgyblion agor dogfen newydd ar brosesydd geiriau.
- Dewiswch ogwydd tirwedd a newid maint yr ymylon gan ddefnyddio Page Setup i ffitio mwy ar y dudalen a rhannu’r dudalen yn ddwy neu dair colofn yn dibynnu ar y math o bamffled. (Mae’r holl sgiliau yma yn dod o weithgaredd papur newydd Blwyddyn 5)
- Gweithiwch allan yn ofalus beth sy’n mynd i ba golofn, cofiwch bod y clawr yn mynd ar y dde a’r dudalen gefn yn mynd ar y chwith.
- Copïwch y testun o’r gwersi blaenorol i’r blychau testun i greu’r cynnwys ar gyfer y bamffled gyfan (Noder: Yn Google Docs rydych yn cael mynediad i’r blychau testun drwy’r nodwedd Insert -> Drawing. Peidiwch â defnyddio WordArt. Gofynnwch i’ch disgyblion ddewis ffont priodol yn lle hynny.)
- Dangoswch i’r disgyblion sut i unioni ffontiau (gwneud i bob llinell gychwyn a gorffen yn yr un lle). Esboniwch bod hyn yn cael ei ddefnyddio ar gyfer ysgrifennu ffurfiol fel mewn papurau newydd, pamffledi neu lyfrau. Cyfiawnhewch bob ysgrifennu.
- Mewnosodwch luniau a ddarganfuwyd ar y we neu luniau maen nhw wedi tynnu eu hunain os ydyn nhw wedi ymweld â’r atyniad o’r blaen. Mae angen cynnwys map o’r lleoliad drwy dynnu ciplun o Google Maps.
- Penderfynwch ar liw testun, lliwiau cefndir (neu ddelweddau), borderi ar gyfer delweddau. Atgoffwch nhw i ddethol lliw a ffontiau sydd yn berthynol i’r atyniad (e.e. glas ar gyfer atyniadau dŵr, gwyrdd ar gyfer natur etc)
- Argraffwch yr erthygl o argraffydd penodol. Dangoswch iddyn nhw sut i argraffu 2 ochr fel bod y bamffled yn dod allan o’r argraffydd yn barod i’w phlygu.
Sgiliau Fformatio yn Google Docs - Bl 5/6
Cofiwch
- Mae’r wers yma’n cynnwys nifer o sgiliau digidol a fydd yn anghyfarwydd i’r rhan fwyaf o ddisgyblion. Dydy hi ddim felly yn wers sydd yn canolbwyntio ar iaith. Dyna pam y dylai’r disgyblion fod wedi ysgrifennu eu cynnwys mewn gwersi blaenorol.
- Dangoswch y sgiliau yma. Peidiwch â chymryd yn ganiataol y bydd y disgyblion yn gwybod sut i’w gwneud – fydd y mwyafrif ddim yn gwybod.
Gweithgaredd 2
Darganfod ac Amnewid
Mae’r gweithgaredd syml yma yn dysgu eich disgyblion sut i ddefnyddio’r offeryn ‘Darganfod ac Amnewid’ drwy eu herio i newid prif gymeriad stori yn gyflym o wryw i fenyw (neu fel arall).
Paratoi:
- Chwiliwch am stori fer, neu ysgrifennwch un gydag un prif gymeriad. (Mae straeon tylwyth teg neu chwedlau adnabyddus yn gweithio’n dda).
- Arbedwch gopi o’r stori ar brosesydd geiriau (Pages, Google Docs neu Word) lle y gall y disgyblion gael gafael arni.
Gweithgareddau:
- Rhannwch y stori gyda’ch disgyblion. (Os nad ydych yn defnyddio Google Docs neu Office 365, gofynnwch i’r disgyblion agor y ddogfen a defnyddio Arbed Fel i greu eu copi eu hunain).
- Esboniwch eich bod eisiau newid y prif gymeriad o fachgen i ferch (neu fel arall)).
- Dangoswch iddyn nhw sut i dderfnyddio’r offeryn ‘Darganfod ac Amnewid’ (yn y fwydlen Golygu)).
- Maen nhw’n rasio i newid eu straeon. Atgoffwch nhw i newid rhagenwau yn ogystal â’r enw ei hun (e.e. ‘hi’ yn hytrach nag ‘ef’)
Canfod a Cyfnewid yn Google Docs
Cofiwch
- Trafodwch pam y gallai’r offeryn ‘Darganfod ac Amnewid’ fod yn ddefnyddiol mewn bywyd go iawn.