Menu

Prosesu Geiriau

3.2 - Creu

Cyflwyniad

Mae prosesu geiriau yn un o’r elfennau o ‘Creu’ 3.2. Mae’n golygu defnyddio bysellfwrdd i deipio testun.

Oeddech chi’n gwybod nad ydy 33*% o oedolion yn y DU wedi ysgrifennu unrhyw beth â llaw yn y 6 mis diwethaf? Ac mae yna 41 diwrnod ers i’r oedolyn Prydeinig cyffredin wneud hynny ddiwethaf? (Ffynhonnell: Guardian 2014).

Mae’n ffaith syml bod y rhan fwyaf o ysgrifennu yn cael ei wneud y dyddiau yma drwy deipio, ac eithrio yn ein hysgolion. Dydy hynny ddim yn golygu nad ydy ffurfio llythrennau a llawysgrifen yn sgiliau hanfodol sydd angen cryn dipyn o’ch amser yn y dosbarth, ond does bosib y dylech fod yn neilltuo cyfnod o amser cyffelyb yn dysgu sut i deipio?

Yn y Derbyn, rydym yn canolbwyntio ar gamau cynnar teipio trwy ddefnyddio banciau geiriau a dechrau adnabod rhai o’r bysellau pwysig fel clo CAPS a’r bylchwr.

Fframwaith

3.2 - Creu

  • Dewis meddalwedd priodol o ystod gyfyngedig i greu cydrannau aml-gyfryngol. Creu testun, delweddau, sain, animeiddiad a fideo, ac archwilio'i ddefnydd.

Sgil wrth Sgil

  • Adnabod rhai rhannau o’r cyfrifiadur a chynnau’r cyfrifiadur.
  • Deall safle llythrennau a rhifau ar y bysellfwrdd a’u defnyddio i deipio llythrennau a rhifau
  • Lleoli bysellau cywir wrth deipio ac adnabod atalnod llawn, bylchwr a’r bysell SHIFT.

(EAS ICT Skills Framework)

Geirfa

cyfrifiadur     monitor     llygoden     bysellfwrdd    argraffydd     cynnau     llythrennau     rhifau    Clo CAPS (CAPS Lock)

Tasgau Ffocws

Amser Teipio

Mae teipio yn un o’r sgiliau allweddol y mae nifer o ysgolion wedi ei anwybyddu dros y blynyddoedd diwethaf oherwydd ein bod yn tybio y bydd plant yn ei ddysgu’n awtomatig. Ond holwch unrhyw athrawon CA2 ac fe fyddan  nhw’n dweud wrthych bod disgyblion Blwyddyn 6 hyd yn oed yn cymryd amser hir i deipio brawddegau a pharagraffau. Mae angen inni ddysgu teipio yn gynnar ac felly dyma rai syniadau ar gyfer gweithgareddau:

Adnabod rhannau o’r cyfrifiadur a’i gynnau

  • Defnyddiwch y termau cywir ar gyfer rhannau cyfrifiadur yn rheolaidd o flaen y disgyblion (monitor, bysellfwrdd, llygoden, cyfrifiadur, argraffydd) a gofynnwch i’r disgyblion eu hailadrodd.
  • Dangoswch iddyn nhw sut i gynnau’r cyfrifiadur. Rhowch gardiau neu bosteri gyda manylion mewngofnodi iddyn nhw a dangoswch iddyn nhw sut i fewngofnodi.
  • Os ydych yn defnyddio meddalwedd y mae disgyblion yn mewngofnodi iddyn nhw (e.e. Hwb, Purple Mash, Google Drive), gall eich disgyblion ddechrau ymarfer mewngofnodi iddyn nhw yn annibynnol erbyn diwedd y Derbyn.

Lleoli’r bysellau cywir, teipio llythrennau a rhifau a defnyddio banciau geiriau

  • Y cam cyntaf yma ydy pwyntio allan yn glir bod gan rifau a llythrennau ardaloedd eu hunain ar fysellfwrdd.
  • Dangoswch eiriau syml i’ch disgyblion (gyda lluniau) a gofynnwch iddyn nhw fod am y cyntaf i ddarganfod y llythrennau a theipio’r gair. Gellir gwneud hyn ar gyfrifiaduron go iawn neu ar luniau o fysellfyrddau.
  • Dangoswch iddyn nhw pam ein bod yn defnyddio ‘clo CAPS’ a sut y gall ein helpu i deipio priflythrennau. Heriwch nhw i deipio enwau eu holl ffrindiau, gyda phriflythyren wrth gwrs.
  • Defnyddiwch 2Create a Story (Purple Mash) i ailadrodd hoff lyfr. Fe fyddai hyn yn cynnwys tynnu llun a theipio brawddeg oddi tano. Fe fydd angen banciau geiriau i wneud y dasg yma.
Darlun Blodeuwedd

Noder: Un broblem fawr gyda theipio yn y Derbyn ydy bod gan y rhan fwyaf o gyfrifiaduron briflythrennau ac mae’r rhan fwyaf o ddisgyblion yr oedran yma yn adnabod llythrennau bach yn unig. Dyma rai ffyrdd o oresgyn y broblem yma:

  • Prynwch fysellfwrdd llythrennau bach (neu prynwch Chromebooks gan fod ganddyn nhw yn aml fysellfyrddau llythrennau bach)
  • Prynwch orchudd llythrennau bach ar gyfer eich bysellfyrddau
  • Defnyddiwch hyn fel cyfle addysgu gan roi cerdyn i’r disgyblion gyda delwedd o fysellfwrdd llythrennau bach er mwyn iddyn nhw ei ddefnyddio fel canllaw i ddefnyddio bysellfwrdd priflythrennau.

Darpariaeth Bellach

Teipio trwy’r Amser

Darlun tedi

Fel y crybwyllwyd uchod, mae teipio yn sgil allweddol nad yw’n cael ei ddysgu’n ddigonol yn y rhan fwyaf o ddosbarthiadau Cyfnod Sylfaen. Ymarfer yn rheolaidd ydy’r ateb, felly rhowch ddigon o gyfleoedd iddyn nhw deipio bob wythnos.

  • Anogwch nhw i ‘berchnogi eu gwaith eu hunain’ drwy deipio eu henw ar bob tasg ddigidol.
  • Tynnu llun o’u hoff degan ac ysgrifennu ei enw oddi tano.
  • Teipio a thynnu lluniau o dudalennau straeon rydych wedi’u darllen fel dosbarth (gan ddefnyddio unrhyw raglen beintio fel  2Paint neu 2Create a Story (Purple Mash) neu JIT (J2e trwy Hwb). Mae modd iddyn nhw gopïo’r frawddeg yn uniongyrchol o’r llyfr. Fe fydd hynny yn dal i fod yn ymarfer eu teipio.
  • Darparwch fysellfyrddau cyfrifiadur yn eich ardaloedd chwarae rôl er mwyn iddyn nhw allu chwarae teipio.