Menu

Prosesu Geiriau

3.2 - Creu

Menu

Cyflwyniad

Mae prosesu geiriau yn un o’r elfennau o ‘Creu’ 3.2. Mae’n golygu defnyddio bysellfwrdd i deipio testun.

Oeddech chi’n gwybod nad ydy 33% o oedolion yn y DU wedi ysgrifennu unrhyw beth â llaw yn y 6 mis diwethaf? Ac mae yna 41 diwrnod ers i’r oedolyn Prydeinig cyffredin wneud hynny ddiwethaf? (Ffynhonnell: Guardian 2014).

Mae’n ffaith syml bod y rhan fwyaf o ysgrifennu yn cael ei wneud y dyddiau yma drwy deipio, ac eithrio yn ein hysgolion. Dydy hynny ddim yn golygu nad ydy ffurfio llythrennau a llawysgrifen yn sgiliau hanfodol sydd angen cryn dipyn o’ch amser yn y dosbarth, ond does bosib y dylech fod yn neilltuo cyfnod o amser cyffelyb yn dysgu sut i deipio?

Ym Mlwyddyn 1, mae disgyblion yn ysgrifennu brawddegau llawn ac yn adnabod rhai o’r bysellau pwysig ar fysellfwrdd.

Fframwaith

3.2 - Creu

  • dewis meddalwedd priodol i gwblhau tasgau er mwyn defnyddio testun, delwedd, sain, animeiddiad a fideo.

Sgil wrth Sgil

  • Enwi a deall rhannau sylfaenol cyfrifiadur a’i gynnau.
  • Defnyddio’r bysellau saeth a’r bar sgrolio i symud o gwmpas testun.
  • Defnyddio bysellau llythrennau i deipio geiriau a brawddegau byr yn gywir.  
  • Adnabod a defnyddio Clo Caps, Shift, ôl ofod, mynd i mewn, dychwelyd, bylchwr, bysell dileu
  • Defnyddio banc geiriau.
  • Gosod llun o fanc lluniau.

(EAS ICT Skills Framework)

Geirfa

cyfrifiadur     monitor     llygoden     bysellfwrdd    argraffydd     cynnau     llythrennau     rhifau    Clo Caps

Tasg Ffocws

Teipio’n Hyderus

Mae teipio yn un o’r sgiliau allweddol y mae nifer o ysgolion wedi ei anwybyddu dros y blynyddoedd diwethaf oherwydd ein bod yn tybio y bydd plant yn ei ddysgu’n awtomatig. Ond holwch unrhyw athrawon CA2 ac fe fyddan nhw’n dweud wrthych bod disgyblion Blwyddyn 6 hyd yn oed yn cymryd amser hir i deipio brawddegau a pharagraffau. Mae angen inni ddysgu teipio yn gynnar ac felly dyma rai syniadau ar gyfer gweithgareddau.

Enwi a deall rhannau sylfaenol o’r cyfrifiadur a’i gynnau

  • Defnyddiwch y termau cywir ar gyfer rhannau cyfrifiadur yn rheolaidd o flaen y disgyblion (monitor, bysellfwrdd, llygoden, cyfrifiadur, argraffydd) a gofynnwch i’r disgyblion eu hailadrodd.
  • Dangoswch iddyn nhw sut i gynnau’r cyfrifiadur. Rhowch gardiau neu bosteri gyda manylion mewngofnodi iddyn nhw a dangoswch iddyn nhw sut i fewngofnodi.
  • Os ydych yn defnyddio meddalwedd y mae disgyblion yn mewngofnodi iddyn nhw (e.e. Hwb, Purple Mash, Google Drive), peidiwch â mewngofnodi ar eu rhan. Cymrwch amser i’w dysgu sut i wneud hynny eu hunain.

Teipio geiriau a brawddegau byr, adnabod a defnyddio bysellau penodol a defnyddio banciau geiriau a lluniau

  • Dangoswch eiriau syml i’ch disgyblion (gyda lluniau) a gofynnwch iddyn nhw fod am y cyntaf i ddarganfod y llythrennau a theipio’r gair. Gellir gwneud hyn ar gyfrifiaduron go iawn neu ar luniau o fysellfyrddau.
  • Cyflwynwch y bysellau pwysig (Clo Caps, shift, ôl ofod, dychwelwr, bylchwr, dileu) un ar y tro, efallai fel ‘Bysell yr Wythnos’. Dangoswch iddyn nhw beth mae pob bysell yn ei wneud a rhowch gyfleoedd iddyn nhw eu defnyddio.
  • Defnyddiwch raglen fel 2Create a Story (Purple Mash) i ddangos beth wnaethon nhw ar drip ysgol. Fe fyddai hyn yn cynnwys tynnu llun a theipio brawddeg oddi tano. Dylid rhoi banc geiriau iddyn nhw i’w helpu gyda’r agweddau iaith.
  • Gofynnwch iddyn nhw ysgrifennu disgrifiadau o le neu gymeriad gan ddefnyddio prosesydd geiriau (naill ai un syml fel J2E neu 2Write neu un fel Google Docs neu Word). Defnyddiwch Insert-> Clip Art i ychwanegu llun.
Sain Ffagan J2e5

Darpariaeth Bellach

Teipio trwy’r Amser

Fel y crybwyllwyd uchod, mae teipio yn sgil allweddol nad yw’n cael ei ddysgu’n ddigonol yn y rhan fwyaf o ddosbarthiadau Cyfnod Sylfaen. Ymarfer yn rheolaidd ydy’r ateb, felly rhowch ddigon o gyfleoedd iddyn nhw deipio bob wythnos.

  • ‘Perchnogi eu gwaith eu hunain’ drwy deipio eu henw ar bob tasg ddigidol.
  • Tynnu llun o’u hoff gymeriadau llyfr ac ysgrifennu ffeithiau amdanyn nhw oddi tano.
  • Teipio tudalennau o’r straeon rydych chi wedi eu darllen fel dosbarth (gan ddefnyddio unrhyw raglen prosesu geiriau).
  • Chwarae gemau teipio ar-lein i gyflymu eu teipio.
  • Ffugio teipio trwy ddefnyddio bysellfyrddau yn eich ardaloedd chwarae rôl.